Zróżnicowanie Społeczne  skrypt z wykładów, dr Janusz Erenc

Wykład 9, 17.12.1009r

Underclass (Lumpenploretariat=obszarpany)

Okazjonalna forma zarobkowania, niejasne źródła dochodu, u Marxa właściciele domów publicznych, ludzie nie wytrzymali wyścigu

  • żyjący z pracy
  • żyjący z zasiłków (underclass), "nowi zbędni", „odpad”, pojawia się w rozwiniętym społ.

W latach 60' wzrost rozwoju społ., ale underclass się poszerza

Przyczyny underclass:

  • Bezrobocie technologiczne, nieprzydatne kwalifikacje, upadek gałęzi gospodarczej, brak orientacji
  • Segmentacja rynku pracy: sektor główny i sektory wtórne › rozwój prac niskopłatnych, nie pełnoetatowych lub dorywczych. Sektor główny - odpowiednie utrzymanie.
  • Napływ emigrantów: tworzą getta mieszkańców o niskich dochodach, praca na gorszych warunkach, żyją z zasiłków,
  • Segregacja przestrzenna: gorsze i lepsze dzielnice.

Underclass wykształca nowe wzory życia, pewne swoiste błędne koło, zasiłki powodują utratę poczucia odpowiedzialności za własny los, co w efekcie daje wielopokoleniowe wykluczenie społeczne.

Prace dorywcze są czynnikiem patologizującym, popychają do innych rodzajów aktywności życiowej w celu zdobywania środków ekonomicznych.

Deprywacja wielopokoleniowa.

Rodzą się grupy przestępcze.

Miller, Ray - 3 sposoby spostrzegania biedy:

  1. Biedni niezasługujący na wsparcie, underserving poor. Ten sposób myślenia kształtuje dwie kategorie biednych:
    - Biedni porządni - doświadczają biedy mimo wysiłków, starań, są biedni na skutek czynników zewnętrznych,
    - Biedni pasożyty - pasożytują na zdrowym społeczeństwie, są oporni na pracę, życie w nędzy ich satysfakcjonuje, są zepsuci moralnie, ułomni, nie zasługują na wsparcie.
    - Taka definicja problemu służy redukowaniu wydatków na rzecz biednych i ukazuje tendencję chęci ich izolowania, np. noclegownie.
  2. Nieporadne osoby, self-deafiting poor:
    - Źródło deprywacji tkwi w samym człowieku, ale nie jest to zło moralne, tylko nieporadność życiowa, nieumiejętność radzenia sobie z problemami. Biedni posiadają nieadekwatną osobowość o charakterze społecznym, ekonomicznym, psychologicznym. Kompetentność ta jest dziedziczona. Dzieci biednych rodziców stają się biedne. Wyuczona bezradność. Jeśli nieadekwatna osobowość staje się powodem ubóstwa, to jej przekształcanie powinno stać się głównym czynnikiem pokonywania biedy. Drogą psychoterapii, resocjalizacji, pracy socjalnej spowoduje się reintegrację tych autsajderów ze społeczeństwem. Skuteczność tych działań jest ograniczona i wymaga dużych nakładów.
  3. Biedni ofiary - victimizeal poor:
    - Źródłem deprywacji są mechanizmy o charakterze makrostrukturalnym. To biedni, którzy opłacają koszty zmian i rozwoju gospodarczego, podczas gdy pozostałe warstwy są beneficjentami tych zmian. Źródłem jest też niedorozwój instytucji i usług społecznych.

Kultura biedy (Luice):

  • Punkt zerowy na linii continuum od najbiedniejszych do najbogatszych, gdzie klasa średnia jest normą, a ci, co są niżej są na obszarze biedy.
  • Własności biedy przekazuje się pokoleniowo, dokonuje się deprywacja. Rodzice przekazują swoim dzieciom wzory i wartości, które doprowadziły ich do biedy, a nie te wartości, co dają szansę na rozwój. Mało skuteczne wzory postępowania są przekazywane dalej. Dzieci doświadczają deprywacji społecznej, intelektualnej, emocjonalnej. Kontakty społeczne mają większe znaczenie niż asertywność społeczna. W nowoczesnym świecie emocje nie są pożądane. Asertywność jest pożądana. Dzieci spotykają niepowodzenie w szkole, mają złe wyniki, niskie wykształcenie, wykonują nisko kwalifikowane zawody. Mają za mało pieniędzy by wyrwać się ze środowisk, z których wyrosły, osiedlają się wśród ludzi podobnych. Prowadzą niestabilny styl życia, żyją w niesatysfakcjonujących małżeństwach. Deprywację przekazują swoim dzieciom. Rodzice nie potrafią inaczej wychować swoich dzieci.

Orientacja strukturalna:

- Kładzie nacisk poza wpływem i kontrolą jednostki. Źródła deprywacji nie przynależą do sfery prywatności i atrybutów, ale do sfery i atrybutów własności struktury i infrastruktury społecznej. Deprywacja jest konsekwencją organizacji społeczeństwa.

Związki między deprywacją a stosunkami władzy w społeczeństwie: grupy dysponują władzą w sposób odpowiadający ich interesom, ugruntowujący podział dób i usług. Tu następuje:

  • Wymuszanie postrzegania ładu społecznego, akceptowanie zasad (nawet jeśli są złe) bądź
  • Umacnianie i rozszerzanie wpływów wartości, wzorów zachowań, stylów życia właściwych grupom dominującym.

Deprywacja jest skutkiem nieefektywności usług społecznych, oświatowych, ochrony zdrowia. Przyczyny tej nieefektywności instytucji są w jej nieskuteczności, w usługach, funkcjonowaniu. Usługi nie docierają w pełnej wartości do osób potrzebujących.

Funkcjonaliści zauważają, iż bieda i ludzie biedni istnieją w społeczeństwie dlatego, iż społeczeństwu jako całości są oni potrzebni. Bieda przynosi więcej pożytku niż szkód. Biedni wiedzą, że bez przestrzegania zasad nie osiągną wartości. Brudne prace są niezbędne, więc ktoś powinien je wykonywać.

Deprywacja ma różne formy, rozpatrywana jest w wielu aspektach. Sposoby redukowania jej to pomoc społeczna, ale musi być ona wyposażona w takie środki działania, które pomagają przerwać błędne koło, gdyż inaczej środki będą nieskuteczne.

Wykłady na temat: Zróżnicowania Społecznego