Kryteria rozwoju społecznego  skrypt z wykładu MSU Socjologia UG

Rozwój społeczny/nowoczesność oznacza w socjologii, że tradycję, jako sposób postrzegania świata zastępuje racjonalność, a podstawową zasadą działania społecznego staję wydajność.

Teorie modernizacji wskazują, że społeczeństwo postmodernistyczne wytwarza strukturę ekonomiczną, która sprzyja innowacjom, a w której słabną dotychczasowe sposoby bycia. Maleje rola instytucji religijnych, słabną więzi pokrewieństwa, zwiększa się społeczna i geograficzna ruchliwość ludzi.

W krajach rozwiniętych zwiększa się przedsiębiorczość i dążenia do celów indywidualnych, a nie ogólnospołecznych. Ludzie mają poczucie większej kontroli nad własnym życiem, ale wzrasta poczucie osamotnienia i pozostania samodzielnym kreatorem swoich losów (maleje znaczenie wspólnot, grup pierwotnych, zwiększa się znaczenie grup wtórnych, przestaje łączyć tradycja, wspólny język a zaczynają łączyć interesy) W społeczeństwie tradycyjnym zawsze jest "my", więzi z tradycją i rodziną. Brak tu możliwości pokierowana własnym losem i żyje się teraźniejszością.

Kultura konwergencji - zbliżanie się społeczeństwa ze względu na postęp technologiczny, który wywołuje konieczność powoływania określonych instytucji społecznych i politycznych. Tym zmianą towarzyszą przemiany społeczne i kulturowe.

Wielu badaczy kwestionuje teorię konwergencji i tworzy teorię uzależnień, czyli mówią, że istnieje dyktat silniejszych nad słabszymi.

Współcześnie dzieli się państwa na państwa centrum gospodarczego i peryferie oraz na pół peryferie. Formowanie się społeczeństwa obywatelskiego to proces włączania w życie społeczne nowych grup społecznych. Zadanie to jest trudniejsze w tych społeczeństwach, które stosunkowo niedawno wprowadziły ład demokratyczny.

W ramach tak zwanego realnego socjalizmu powszechna była postawa zniechęcająca do myślenia w kategoriach samodzielności grupowej, instytucji publicznych, a nawet sąsiedzkich interesów grupowych w procesie utrwalania postaw braku samodzielności i podporządkowania narzuconym regułom formalnym. Zadaniem władz publicznych staje się, więc wywieranie aktywności społecznej, które nie powinny brać tylko na siebie rozwiązywania instytucjonalnych problemów. Należy wykorzystać naturalne relacje społecznej mobilizacji (uruchomienie wewnętrznych zasobów danej grupy). Trzeba pamiętać jednak, że mobilizacja jest skuteczniejsza, jeżeli odwołuje się do wspólnych wartości i jednakowego położenia społecznego, niż jeżeli opiera się tylko na wspólnym interesie ekonomicznym i zależności administracyjnej. Tą rolę powinny pełnić samorządy, powinny wspierać ruchy i inicjatywy społeczne, gdyż przyszłość do korporacja grup akumulujących różne dążenia.

Przyszłość jest pluralistyczna a nie jednolita i tradycyjna, z 1 celem. W założeniach członków władz lokalnych, górę musi brać świadomości różnych celów i dążeń całej społeczności lokalnej. Zadania członków organizacji pozarządowych górę bierze interes partykularny. W ten sposób powstaje partnerstwo a nie konkurencja. Żadna ze stron nie może przejąć roli tego drugiego (?). Im więcej podmiotów realizuje swój cel - tym lepiej, bo to mobilizacja społeczna.

W Polsce stosuje się ocenę potencjału rozwojowego w oparciu o 4 kryteria.

Potencjał rozwojowy obliczany jest za pomocą analizy czynnikowej.

  1. aktywność gospodarcza mieszkańców
  2. społeczeństwo obywatelskie
  3. jakość lokalnej infrastruktury
  4. przyciąganie nowych mieszkańców

Do kryteriów stosuje się dane parametry:

Obliczane za pomocą:

Ad.1

  1. poziom zatrudnienia w sektorze prywatnym
  2. liczba prywatnych firm, spółek handlu prywatnego
  3. usługi IV sektora

Ad.2

  1. frekwencja wyborcza
  2. ilość org. Pozarządowych
  3. czytelnictwo, frekwencja w bibliotekach publicznych

Ad.3

  1. użycie energii, wody, gazu
  2. poziom inwestycji samorządowej infrastruktury

Ad.4

bilans migracji

  1. nie zbudowanie szlaków transportu
  2. budownictwo mieszkaniowe

Ruchy społeczne

  1. rewolucyjne
  2. reformatorskie
  3. ekspresyjne

Ruchy społ. to spontaniczne wiązanie się ludzi z określonymi ideami społeczno- moralnymi, często ukierunkowanymi politycznie. Są ruchami reformatorskimi, dążą do zmian.

Ruchy społ.:

To działania wynikające z potrzeby zmian w życiu społ. Te ruchy dzielimy na kategorie uwzględniające ich punkt odniesienia:

- wg skali dokonywanych reform, ruchy o cechach ogólnoludzkich, np. manifestacja o aborcji
- czy ruchy ukierunkowane na pomoc określonej grupie, jednostkom
- wg stosunku do służb publicznych:
+ ruchy wspomagające te ruchy
+ ruchy o charakterze buntu

W procesie tworzenia ruchów społ. można wyróżnić stale występujące po sobie fazy ich rozwoju:

  1. faza nieformalna
  2. faza ożywienia
  3. faza tworzenia struktur organizacyjnych
  4. faza stabilizacji
  5. faza wyczerpania

Reformatorzy traktują cel jako docelowy. A co dalej? Potrzeby się zmieniają.