Zróżnicowanie Społeczne  skrypt z wykładów, dr Janusz Erenc

Wykład 1, 08.10.2009

Literatura:
  1. Daniel Bel "Kulturowe sprzeczności kapitalizmu"
  2. Giowani Sartori "Teoria demokracji"
  3. J. Klebaniuk "Fenomen nierówności społecznych", "Wymiary życia społecznego"
  4. Maroda " Wymiary życia społecznego"
  5. Erenc "Bycie innym, problem wykluczenia i izolacji ludzi niepełnosprawnych
  6. Kot, Malawski " Dobrobyt społeczny nierówności, sprawiedliwość dystrybucyjna"
  7. Kozyr, Kowalski " Socjologia, społeczeństwo obywatelskie i państwo"

Ludzie się różnią, ale nie każda różnica ma charakter społeczny. Różnice społeczne wynikają z historii, danych społeczeństw i przyjmowanych systemów wartości. (Te różnice się tworzą, kreuje je społeczeństwo. Różnice mają charakter długi, utrwalają się często na wieki.

Różnice społ. są wyrazem istniejących stosunków społecznych, ujawniają swoje odzwierciedlenie zarówno w nastawieniach członków danego społeczeństwa jak i istniejącym porządku instytucjonalnym ( np. hierarchia zawodu)

Różnice mogą być:

  • uniwersalne - gdy cecha różnicująca pozycję w społeczeństwie występuje prawie we wszystkich społeczeństwach np. status majątkowy
  • partykularne - cecha różnicująca pozycję w danym społ. lub w kilku społeczeństwach, np. płeć w krajach islamskich

Cecha różnicująca musi być stopniowalna, a każdy stopień cechy różniącej musi być zinterpretowany w kategoriach niższości, wyższości np.: biedny, średnio zamożny, zamożny lub nadrzędności i podrzędności : kobieta, mężczyzna w kraju islamu.

Na równości wpływa wiele czynników, są to:

  1. Dobra społeczne, w których każda osoba posiada mniej lub więcej
  2. Warstwy
  3. Klasy społeczne
  4. Zakres ruchliwości społecznej

Dobra społeczne można podzielić na:

  • bogactwo
  • prestiż
  • władzę

Strukturę społeczną możemy przedstawić także w gradacji, jako układ piramidy społ. składającej się z wielu elementów.

Antyk

Arystoteles dzieli osoby na funkcje, które one wykonują. Ludzie, którzy zajmują się - wojną, rządzeniem, pracą

W takim państwie potrzebni byli wojownicy , rządzący, rzemieślnicy. Niewolnik nie jest obywatelem, nie ma praw, jest narzędziem.

Średniowiecze

Pan feudalny. Stan feudalny jest dziedziczny. Państwo Franków Karola Wielkiego. Istnieją chłopi pańszczyźniani, którzy z jakiś powodów tracili swoje majątki i stawali się utrzymankami pana feudalnego.

  • Warstwy wg św. Tomasza z Akwinu
    • duchowni
    • panowie feudalni, rycerstwo
    • chłopi
  • Warstwy wg św. Tomasza
    • optymales ( u szczytu hierarchii) najwyżsi dostojnicy
    • populus honor bilis - ludzie mogący piastować urzędy, ludzie mający prawa holistyczne, mogą się wzbogacać i żyć bez pracy
    • vilis populus - lud pospolity, lud lichy, muszą pracować

Św. Tomasz mówi, że wzbogacać się, to dążyć do wyższego stopnia

Oświecenie

Równość jest hasłem

Rousseau:

  • człowiek natury - szczery, szczęśliwy, prawdziwy, równy
  • człowiek człowieka - stworzenie nienaturalne, podziały społeczne

Demokracja to tyrania większości.

Równość dla Rousseau jest najwyższym prawem, a społeczeństwa dzielą się . Sankcjonuje to państwo, które jest towarem, stojącym na straży przywilejów. Zło wg niego zaczęło się od uspołecznienia( pokazujemy osobie porządek w społ. Człowiek rozmyślający jest zwierzęciem zwyrodniałym, wartość tkwi w jego sercu).

Rodzaje nierówności Rousseau:

  1. Równości warunkowane naturą, wynikające z wieku, płci, sił fizycznych, cech osobowościowych
  2. Równości moralne, społeczne tworzone przez ludzi , te równości ludzie tworzą i utrwalają, zależne są od różnych przydzielanych przywilejów,

Wiek XIX

Teraz społeczeństwo dzieli się na posiadanie majątkowe - klasy, nierównościowe, klasowe.

F. Gizo - podziały klasowe i sposób funkcjonowania w społ.

Czy musisz pracować?

Czy zatrudniasz ludzi?

Proletariusze pracują, Burżua posiadają środki produkcji

Oświata, edukacja dla wszystkich - równość, która została z oświecenia

Wykłady na temat: Zróżnicowania Społecznego