Opinia publiczna

Rozszerzenie się pojęcia kontrola publiczna i rozpad pojęcia opinia publiczna- rozważania Edwarda Ross’a z komentarzem E. Noelle-Neumann.

Wg Rossa’a definicja opinii publicznej nie funkcjonuje jak dawniej. Oddziaływanie ludzi na władzę rozpatruje dalej pod pojęciam opinii publicznej. Jednak oddziaływanie władzy na jednostki nazywa kontrolą społeczną. Związek obu oddziaływań zostaje zerwany. Ross zawęża tym samym pojęcie opinii publicznej. Noelle-Neumann podkreśla, że opinia publiczna zawsze była związana z reputacją (zachowanie dobre/złe, pozytywne/negatywne moralnie. Dodaje również, że zjawisko opinii publicznej zawsze funkcjonowało.

Noelle-Neumann stworzyła sposób patrzenia na definicję opinii publicznej:

2 NURTY:

  1. Nurt integracyjny- opinia publiczna to niepisane prawo panujące, poglądy, zwyczaje i typowe sposoby zachowania, których jednostka nie powinna naruszać, jeśli nie chce się narazić na wykluczenie z grupy
  2. Nurt elitarny- opinia publiczna to zjawisko tworzone przez dobrze poinformowanych, wykształconych obywateli, którzy jednocześnie troszczą się o dobro ogółu

Na drodze do teorii opinii publicznej refleksje E. Noelle-Neumann

W tym rozdziale Neumann stara się odpowiedzieć na pytanie:, Na czym polega przemiana sumy indywidualnych opinii stwierdzonych w empirycznych badaniach społecznych w potężną siłę polityczną, która nosi miano opinii publicznej.

Klasyczna teoria demokracji nie przewidywała lęku przed opinią publiczną - ani ze strony rządu, ani ze strony jednostki. Z tego powodu teoria spirali milczenia nie została na początku życzliwie przyjęta jako postęp na drodze do opinii publicznej. Nie można było, bowiem rozpoznać w niej dojrzałego obywatela, politycznego ideału teorii demokracji.

Co trzeba wiedzieć, chcąc analizować opinie publiczną?

  1. Należy zbadać za pomocą reprezentatywnego sondażu, jak dzielą się opinie ludności na wybrany temat.
  2. Należy postawić pytanie o ocenę klimatu opinii:, "Co sądzi o tym większość?". Często daje to zupełnie nowy obraz.
  3. Należy się dowiedzieć jak jest widziany dalszy rozwój kontrowersyjnego problemu:, która strona zwycięży, która będzie coraz słabsza.
  4. Należy zmierzyć gotowość do wypowiedzi i skłonność do milczenia w spornej kwestii zwłaszcza w sytuacjach publicznych.
  5. Należy sprawdzić czy temat wzbudza emocje czy jest obciążony sądami moralnymi. Jeśli nie to nie ma nacisku opinii publicznej a więc nie powstaje spirala milczenia.
  6. Należy uchwycić ton wypowiedzi środków masowego przekazu. Która stronę popierają wpływowe media? Środki przekazu stanowią z dwóch źródeł, z których ludzie czerpią swój sąd o klimacie opinii.

Teoria spirali milczenia zakłada, że społeczeństwo- nie tylko grupy, które się znają -grozi izolacją i odrzuceniem jednostek, które sprzeciwiają się porozumieniu, i że z drugiej strony jednostki maja najczęściej nieświadomą, prawdopodobnie zakorzeniona genetycznie obawę przed izolacją. Ta obawa skłania do ciągłego upewniania się, jakie opinie i zachowania aprobuje się lub potępią w otoczeniu oraz które i zachowania się nasilają, a które słabną.

JAWNA I UKRYTA FUNKCJA OPINII PUBLICZNEJ WG E. NOELLE-NEUMAN

2 koncepcje, do których sprowadzają się definicje opinii publicznej:

  1. op publ jako racjonalność, której funkcja jest kształtowanie opinii i decydowanie w demokracji
  2. op publ jako kontrola społeczna, której funkcją jest integracja społeczeństwa i zapewnienie porozumienia na poziomie niezbędnym do działania i decydowania

R. Merton 1982 Teoria socjologiczna i struktura społeczna:

Funkcje jawne: wpływy i obiektywne konsekwencje, które przyczyniają się do regulacji systemu i są zamierzone i świadome

Funkcje ukryte: funkcje niezamierzone i nieświadome

W pierwszym znaczeniu op publ chodzi o funkcje jawną, a w drugim znaczeniu o funkcje ukrytą

f-cja jawna op publ: kształtowanie opinii w demokracji

  • H. Speier: "przez opinię publiczną należy rozumieć (…) opinie dotyczące spraw o znaczeniu państwowym, wyrażane swobodnie i publicznie przez ludzi spoza kręgu władzy, którzy roszczą sobie prawo, aby ich zdanie miało wpływ na działania, decyzje personalne i struktury rządu." Tutaj: op publ jest tożsama z racjonalnością, op publ odnosi się do polityki, podtrzymuje rządzących w tworzeniu opinii i podejmowaniu decyzji w sprawach politycznych.
  • J.T. Young: op publ jest "uzyskanym w wyniku racjonalnej publicznej dyskusji społecznym sądem samoświadomej wspólnoty w kwestiach o powszechnym znaczeniu.
  • Blumer kreśli koncepcje racjonalnej op publ z f-cją jawną w demokracji, służącą informowaniu polityków o poglądach grup funkcjonalnych, funkcjonalnych kt składa się organizacja społeczeństwa. Ma na myśli gł grupy interesów: związki zawodowe, stowarzyszenia gospodarcze, izby rolnicze, grupy etniczne. Nie wyjaśnia dlaczego te naciski nazywa op publ, ale tłumaczy, że grupy te przyczyniaja się do powstawiania opinii polityków i ich nacisk musi być przez polityków uwzględniony. Argumentacja blumera pokazuje, że metoda sondaży nie nadaje się do zdobywania info nt op publ. Koncepcja racjonalnej op publ
  • Nie wyjaśnia nacisku, który jest konieczny, aby op publ mogła oddziaływać na rządy o obywateli
  • Dotyczy rozsądnego, rozsunie argumentującego, dobrze poinformowanego, zdolnego do wyrażania sądów obywatela, odnosi się do życia politycznego, politycznych kontrowersji: wprawdzie wszyscy obywatele mogą brać udział w dyskusji, ale tak naprawdę uczestniczy w niej tyko niewielka, poinformowana i zaangażowana część obywateli
  • Stawia na demokratyczną partycypację, wymianę argumentów nt spraw publicznych z roszczeniem ich uznania przez rząd, a zarazem kryje w sobie obawę o manipulację procesem kształtowania op publ przez władze państwową, kapitał, środki masowego przekazu i nowoczesne technologie
  • "publiczna" odnosi się treściowo do tematów op publ, są to treści polityczne
  • "opinia" - chodzi o opinie, argumenty

Funkcja ukryta op. publ: kontrola społeczna

Koncepcja op publ jako kontroli społecznej:

  • Obejmuje wszystkich członków społeczeństwa ("obejmuje" bo udział w procesie zagrożenia izolacją i leku przed izolacją nie jest dobrowolny, działa natomiast kontrola społeczna, wywierająca nacisk na jednostkę, która obawia się izolacji, a także na rząd, który bez poparcia op publ sam jest izolowany i kiedyś zostanie obalony)
  • Nie mówi się tu o jakości argumentów. Chodzi tylko o to, która z 2 kontrowersyjnych opcji jest dość silna, aby zagrozić opcji przeciwnej izolacją, wzgardą, wykluczeniem
  • Jest nastawiona na zapewnienie dostatecznego stopnia porozumienia społecznego w sprawie wartości i celów wspólnoty
  • Określenie "publiczna" interpretuje się w sensie "public eye", jako instancję orzekającą na oczach wszystkich. Public Eye jest trybunałem, który osadza rząd, ale również każdą jednostkę.
  • "Opinia" - znaczenie obejmuje wszystko, co wartościująca opinia wyraża w sposób publicznie jawny: bezpośrednio przez opinie w węższym znaczeniu, ale również przez oznaki, flagi, gesty, fryzury i brody, wszelkie publicznie widoczne symbole, zachowania odnoszące się do wartości j. t. koncepcja empirycznie sprawdzalna, wyjaśniająca, oraz łączy płaszczyznę jednostkową i społeczną, obejmując znacznie więcej niż obszar polityki

Założenia spirali milczenia:

  1. Wobec odróżniających się jednostek społeczeństwo posługuje się groźba izolacji.
  2. Jednostki stale odczuwają lęk przed izolacją.
  3. Z lęku przed izolacją jednostki ciągle próbują oceniać klimat opinii.
  4. Wynik tej oceny wpływa na ich zachowanie przede wszystkim na forum publicznym, zwłaszcza w formie okazywania lub ukrywania opinii, na przykład przez wypowiedź lub milczenie.
  5. Założenie piąte jest połączeniem czterech poprzednich i wyjaśnia na ich podstawie tworzenie się, obronę i zmianę opinii publicznej.

Odpowiedz na pytanie, na czym polega przemiana sumy indywidualnych opinii stwierdzonych w empirycznych badaniach społecznych w potężną siłę polityczną, która nosi miano opinii publicznej:

Przekształcenie sumy poszczególnych opinii w opinie publiczną odbywa się zgodnie z dzisiejszym stanem wiedzy, na zasadzie interakcji, która nieuchronnie zachodzi pomiędzy ludźmi ze względu na ich społeczna naturę.

Zagrożenie izolacją, lęk przed izolacją, obserwowanie klimatu opinii oraz ocena stosunków wielkości decydują o mówieniu lub milczeniu. Wszystkie te procesy opinii publicznej, decydowanie o tematach opinii publicznej dyskusji, obrona opinii publicznej, jej zmiany, upadek systemu wartości aż do rozrywkowy wariantów mody zapewniają integracje i zdolność społeczeństwa do działania.

Cechy i funkcje opinii publicznej

Cechy:

  • specyficzne (emergentne) - wszystkie te cechy, które pojawiają się na jednym poziomie struktury społecznej
  • uniwersalne (nieemergentne)
    1. dynamika i zmienność o.p.
    2. kierunkowość i konkretność
    3. wielopostaciowość i wielowątkowość
    4. dyskusyjność i kontrowersyjność

Funkcje:

  1. eksplikacyjna (wyjaśniająca) - służy naświetleniu pewnych problemów istniejących w społeczeństwie
  2. integracyjna- integruje grupy głoszące ten sam pogląd
  3. konsultatywna- konsultacja rządu ze społeczeństwem
  4. kontrolna- kontrolowanie władzy ( nieformalne)

Funkcje wg G. Sartoriego:

  • autonomiczna- istnienie pluralistycznych mediów i systemu edukacji
  • nieautonomiczna

Liberalna teoria opinii publicznej

  • ma charakter normatywny
  • autorzy to głównie oświeceniowi filozofowie polityki, którzy podkreślali znaczenie opinii publicznej jako niezbędnego elementu dobrego państwa
  • J. Locke i D. Hume - opinia publiczna jako ekspresja interesu publicznego i kryterium legitymizacji władzy państwowej. Locke - opinia publiczna jako 3 źródło niezależnego sądu ( obok Boga i państwa ).
  • Najważniejszą cechą opinii publicznej jest demokratyczny konsensus. Powinna ona wyrażać wspólne poglądy i interesy społeczeństwa obywatelskiego na sprawy państwowe.
  • Rousseau - wola powszechna będąca manifestacją opinii publicznej jest fundamentem całego państwa.
  • J. Bentham - rola opinii publicznej:
    1) instrument kontrolowania rządu
    2) forum publiczne - w tym parlament jako miejsca formowania stanowisk politycznych
  • liberalna teoria opinii publicznej obejmuje 3 komponenty:
    a) liberalne wartości dobrego państwa
    b) arenę wymiany poglądów lub sferę publiczną
    c) przedmiot wymiany opinii ( państwo )
  • założenie o zdolności i woli obywateli do formułowania dojrzałych sądów opartych na bezstronności i kierowaniu się dobrem wspólnym
  • Kant - opinia publiczna ma funkcję racjonalnego autorytetu w państwie. Hegel - op. publ. moralny autorytet. Opinia publiczna jako nowoczesne źródło legitymizacji władzy państwowej.
  • Hannah Arendt:
    - " przestrzeń publiczna " - teren na którym spotykają się wolni obywatele aby dyskutować nad sprawami życia politycznego. Opinie powstają wtedy, gdy ludzie dyskutując ze sobą nadając swoim prywatnym opiniom charakter publiczny. Warunkiem powstania op. publ. jest istnienie " przestrzeni publicznej ", czyli miejsca, w którym opinie jednostek mogą być podczas demokratycznej debaty konfrontowane z opiniami innych ludzi.
    - Termin " opinia publiczna " sugeruje bezmyślny uniformizm społeczeństwa masowego. Wg Arendt reprezentatywne opinie polityczne powstają wyłącznie jako produkt dyskursu politycznego, nie zaś jako produkt arbitralnych sądów lub " urabiania " anonimowej " opinii publicznej ".

Krytyczna teoria opinii publicznej

  • pod koniec XIX wieku pojęcia interesu publicznego i racjonalnej opinii publicznej, pełniącej bezstronną rolę czynnika legitymizującego porządek ustrojowy, miały coraz mniej wspólnego z prkatyką ekonomiczną i polityczną kapitalizmu.
  • Krytyka liberalnego modelu opinii publicznej przypadła zwłaszcza na okres międzywojenny i bezpośrednio po II wojnie światowej. Faszyzm i bolszewizm ukazały podatność opinii publicznej na wpływy propagandy i manipulacji.
  • Ortega Y Gasset - źródłem kryzysu demokracji jest nadmierny wpływ społeczeństwa na politykę. Masy pod względem moralnym nie były przygotowane do uczestnictwa w życiu politycznym. Ale nawet elity intelektualne uległy chorobie " masowości ". Brak wiedzy historycznej, czyli brak korzeni i drogowskazów, uczynił ludzi podatnymi na idee bolszewizmu i nazizmu.
  • Tomasz Mann - w latach 20. i 30. XX wieku główną cechą świadomości społecznej w Europie był tani irracjonalizm. Jedynym ratunkiem jest odrodzenie się humanizmu europejskiego i walka z fanatyzmem.
  • Hans Speier, lata 50. - nie istnieje silna opinia publiczna, która mogłaby być fundamentem racjonalnego ułożenia stosunków między narodami.
  • II połowa XX wieku - duży wpływ aparatu państwowego, kontrola interesów korporacyjnych i mediów nad opinią publiczną. J. Habermas - w powojennej transformacji społeczeństw zachodnich sfera publiczna przestała być sferą dyskusji kulturalnej, stając się sferą pasywnej konsumpcji kultury. Opinia publiczna jako komunikacyjna władza, która nie może sprawować rządów, ale naprowadza władzę administracyjną na dane rozwiązania.
  • Odbudowa państwa prawa, kultury politycznej na Zachodzie w latach powojennych poddawały krytyce pesymistyczne oceny opinii publicznej. Masowe ruchy pacyfistyczne, feministyczne i ekologiczne.
  • W państwach socjalistycznych - autentyczna opinia publiczna nie była artykułowana. Badania opinii publicznej prowadzone jedynie na potrzeby władzy w celu poznania tzw. nastrojów klasy robotniczej.

Czynniki kształtujące opinię publiczną w perspektywie politologicznej

  1. interesy jednostek - indywidualistyczna teoria opinii publicznej głosi, że jednostki popierają te partie, programy i liderów od których spodziewają się większych korzyści ( zasada użyteczności ). Przede wszystkim zwraca się uwagę na interesy ekonomiczne ( np. dopłaty z UE, obniżka podatków ).
  2. Identyfikacje grupowe -teoria identyfikacji - opinie są w głównej mierze produktem więzi grupowych, które określają tożsamości ideowe ludzi. Najważniejsze więzy określające tożsamość: więzy religijne, językowe, etniczne.
  3. Schematy ideowe - istotną rolę w formowaniu opinii politycznych odgrywają systemy wartości ideowych - nacjonalizm, konserwatyzm, liberalizm, socjalizm. Tworzą one również schematy myślenia politycznego przez które jednostki oceniają różne zagadnienia. Ważny jest dla ludzi fakt przynależności do danego obozu politycznego ludzi sprawujących władzę - przez tą przynależność oceniają ich i ich pracę.
  4. Media - silnie wpływają na opinię publiczną:
    - bezpośrednio - przez kontrolę informacji,
    - pośrednio - przez wpływanie na agendę polityczną, czyli listę problemów, które znajdują się w centrum zainteresowania rządów.

W badaniach okazało się, że najbardziej skutecznym instrumentem zmiany byli komentatorzy telewizyjnych wiadomości.

Ci, którzy mniej wiedzą o polityce bardziej ulegają wpływom telewizji cyfrowej. A problemy, które uważane w danym momencie za najważniejsze, są z godne z tymi, którym media poświęcają najwięcej uwagi.

Strategie liderów i marketing polityczny - liderzy starają się aktywnie modyfikować opinie w sposób najkorzystniejszy dla swoich klientów, np. partii politycznych. Możliwość oddziaływania polityków na opinię publiczną zwiększyła się w II połowie XX wieku, wraz z rozwojem mediów elektronicznych. Marketing polityczny narodził się po II wojnie światowej i największe sukcesy odniósł w USA i Wielkiej Brytanii.

Funkcje sondaży opinii publicznej

  • f. poznawcze
    Funkcje poznawcze sondaży są związane z dostarczaniem społeczeństwu informacji na tak różne tematy jak na przykład obawy przed bezrobociem, styl życia itp. Na podstawie takich badań politycy i obywatele tworzą obrazy samych siebie. Politycy dowiadują się też tego, jakie są poglądy społeczeństwa na określone sprawy publiczne i polityczne. Pozwala im to określić własne stanowiska programowe, wprowadzać do nich korekty czy inicjować działania informujące o ich rzeczywistych poglądach. Brak rzetelnych rzetelnych wiarygodnych badań opini może prowadzić do zafałszowania obrazu społeczeństwa przez polityków. Sondaże ukazują też dynamikę zmian zachodzących w kraju i zmian opinii
  • f. perswazyjne
    Działa tutaj zasada społecznego dowodu słuszności Roberta Cialdiniego -> o tym, czy coś jest poprawne ludzie decydują poprzez odowołanie się do tego, co na ten temat myślą inni . Wpływ sondaży jest możliwy tylko dzięki mediom. Sposób komentowania może istotnie modyfikować zrozumienie danych. Można też wspomnieć o spirali milczenia
  • f. polityczne
    Dzięki sondażom partia może określić własne miejsce na scenie politycznej. Partie uwzględniają wyniki sondaży gdy określają własne stanowiska polityczne czy opracowują programu. Ponadto sondaże wzmacniają proces racjonalizacji polityki. Politycy mają możliwość podejmowania decyzji z uwzględnieniem "konsultacji ze społeczeństwem". Sondaże mają ponadto wartość prognostyczną, umożliwiają przewidzenie czy w najbliższym czasie istnieje niebezpieczeństwo wybuchu np. manifestacji, protestu itp.

Sondaże w kampaniach wyborczych.

  • bazowe
    Bardzo obszerne, realizowane na początku kampanii, zawierają dużo drobiazgowych pytań dotyczących opinii o kandydacie, problematyki wyborczej. Mają za zadania dostarczyć jak najwięcej informacji potrzebnych do zaplanowania działań promocyjnych i wyznaczenia strategii prezentacji kandydata. Pomagają ustalić słabe i mocne strony kandydata i przeciwników, oraz identyfikację i opis wyborców jeszcze niezdecydowanych
  • ponawiane
    Są krótsze, koncentruja się na kilku szczegółowych problemach. Umożliwiają stałe monitorowanie problematyki wyborczej, stanowisk programowych, wizerunku kandydata.
  • tropiące
    Bardzo krótkie, przeprowadzane stale i w regularnych odstępach czasu zwłaszcza w zaawansowanych etapach kampani. Mają ocenić skutecznośc przyjętych strategii i poszczególnych taktyk w całym elektoracie lub w wyodrębnionych grupach. Ich cechy to:
    • Powtarzalność pomiaru: punktowego - w określonych odstępach czasu lub ciągłego - badania bez żadnych przerw
    • Identyczność narzędzia pomiarowego z każdym kolejnym badaniu
    • Identycznie zdefiniowana prośba, chociaż z udziałem innych osób
    • Taki sam sposób doboru próby i przeprowadzenia badania przy każdej fali
    • Porównywalne odstępy czasu między kolejnymi badaniami

Cele badania opini według według M. Szredera:

  1. zgromadzenie informacji, które umożliwią lepsze, skuteczniejsze podejmowanie decyzji
  2. prognozowanie wyników wyborów
  3. poznanie reakcji wyborców na programy i hasła wyborcze
  4. wpływanie na postawy wyborcze i kształtowanie opini wśród wszystkich uprawnionych do głosowania

Proces projektowania badania opinii wg M. Szredera

  1. Określenie celów badawczych
    Pomocne jest określenie głównego celu( po dokładnym ustaleniu potrzeb informacyjnych użytkownika oraz sposobu realizacji tych potrzeb) oraz celów cząstkowych ( dotyczą węższych tematycznie zagadnień mieszczących się w głównym celu badania).
    Zdefiniowanie populacji
    Populacja- jest to ogół osób, gospodarstw domowych lub podmiotów gospodarczych, których opinie chcemy mierzyć. Dokonując obserwacji wszystkich jednostek wybranych do próby w drodze losowania lub w inny (badania częściowe, próbkowe).Poprawne określenie populacji powinno zawierać 3 cechy- tzn. cechy stałe:
    a) cecha rzeczowa- kto lub co jest przedmiotem badania
    b) cecha czasowa- w jakim momencie lub przedziale czasu interesuje badacza populacja
    c) cecha przestrzenna- określa zakres terytorialny
    Należy pamiętać, że o tym jak zostanie zdefiniowana populacja rozstrzyga cel badania!
    W literaturze amerykańskiej istnieje też rozróżnienie między populacją będącą celem badania a populacją, do której badacz ma rzeczywisty dostęp.
    Należy też pamiętać, że nie zawsze jednostki badania są tożsame z jednostkami losowania (np. jednostka losowania to gospodarstwo domowe, a jednostka badania to ktoś z domowników)
  2. Sporządzania operatu losowania.
    Operat losowania- kompletny wykaz jednostek badanej populacji, którym przydzielono odpowiednie symbole identyfikacyjne ( najczęściej liczby) w celu dokonania wyboru próby. Podstawową rolą operatu jest zapewnienie dotarcia do każdej jednostki populacji i uniknięcie podwójnego badania niektórych jednostek oraz umożliwienie każdej jednostce populacji dostania się do próby. Operat losowy powinien uwzględnić różne aspekt badania, najważniejsze to:
    a) rodzaj jednostek populacji (np. osoby, rodziny)
    b) przestrzenny rozkład badanej populacji
    c) projektowane postępowanie badawcze, odnoszące się głównie do sposobu ankietowania ( czy to ma być wywiad tel .czy ankieta pocztowa).
    Własności niezbędne operatu losowego (wdg. T. Daleniusa)
    a) operat musi być kompletny, tzn. powinien umożliwiać obserwacyjny dostęp do wszystkich jednostek populacji
    b) operat powinien służyć do uzyskania próby jednostek, które muszą być w sposób jednoznacznie identyfikowalne, tzn. musi zawierać system identyfikacyjny jednostek
    c) operat powinien być taki, aby można było określić, w jaki sposób jednostki w operacie są powiązane z jednostkami populacji ( reguła przyporządkowania).
    Pożądane własności operatu:
    a)prostota w użyciu, która wyraża się prostą regułą przyporządkowania jednostek badania jednostkom losowania
    b) systematyczna organizacja, przez którą należy rozumieć odpowiednie uporządkowanie jednostek losowania lub łatwość uzyskania wymaganej organizacji.
    Istnienie uzupełniających informacji pomocnych w warstwowaniu lub stosowaniu estymatorów złożonych c)Stabilność czasie tj. odporności na wpływy zmian w populacji, a ponadto łatwość niskie koszty aktualizacji zawartych w nim info.
    Nieraz korzysta się już z istniejących spisów i rejestrów, które mogą posłużyć jako operat, np. rejestry urzędowe ( rejestr terytorialny, PESEL, regon).
  3. Wybór techniki pobierania próby
    Próba reprezentatywna- oznacza, że jej struktura ze względu na badane cechy ( zmienne) jest zbliżona do struktury populacji, z której pochodzi.
    Istnieją:
    a) Techniki nieprobalistycznye ( nielosowe) - niestosuje się procedur losowania dających jednakową szansę wyboru każdej jednostce populacji, lecz inne procedury, oparte przede wszystkim na subiektywnej ocenie badacza lub ba wyborze " na chybił trafił". Nie można tu stosować kategorii związanych z prawdopodobieństwem.
    b) Techniki probalistyczne ( losowe)- to procedury oparte na mechanizmach losujących elementy do próby w taki sposób, aby każda jednostka populacji miała jednakową szansę dostania się do próby.
    Podejmując decyzje o tym, którą technikę wybrać bierzemy pod uwagę cel badania.
    Przy wyborze technik nieprobalistycznym można na podstawie takich prób uogólniać wyniki ba całą populacje, ale nie można tego czynić stosując metody wnioskowania statystycznego!
    Jednym z powodów wybierania technik nieprobalistycznych jest brak jakiegokolwiek wiarygodnego operatu losowania lub niemożność sporządzenia takiego operatu ze względu na specyfikę populacji (np. populacja jest niestałą w czasie, nie w pełni określona itp.) Innym powodem może być bogata wiedza badacza na temat populacji będącej celem badania.

Charakterystyka technik wyboru próby.

1. Nieprobalistyczne techniki wyboru próby

a) wybór przypadkowy ( wybór według wygody)- do próby dostają się osoby przypadkowe, gdyż w odpowiednim czasie znalazły się w miejscu, w którym akurat prowadzono badania.

Możliwość dostania się do próby badawczej ma tylko bliżej nieokreślona część populacji. Np., telefoniczne ankiety radiowe i telewizyjne lub internetowych

.

Podstawowe cechy:

- szybki i tani w realizacji, niewymagający posiadania kompletnego spisu jednostek badanej populacji

- odwołuje się do jednostek łatwo dostępnych, chętnych do współpracy,

-nie zapewnia reprezentatywnej próby dla żadnej określonej populacji

- nie może być stosowana w tych badaniach opinii, które zawierają elementy wnioskowania statystycznego

- może być stosowana w badaniach pilotażowych, a także do sformułowania hipotezy badawczych lub do zebrania ogólnych na dany temat opinii, które będą weryfikowane w późniejszym, zasadniczym badaniu

b) wybór celowy- badacz na podstawie swojej wiedzy o populacji sam wskazuje jednostki populacji, które zostają włączone do próby np. celowy dobór miasta lub okręgu wyborczego do przeprowadzenia prawyborów, albo wybór kilku ekspertów w danej dziedzinie w celu wyrażenia opinii.

c) wybór kwotowy- jej celem jest uzyskanie założonej z góry struktur próby ze względu na wyróżnione charakterystyki. Najczęściej zakłada się z góry, że struktura próby ma być zgodna ze strukturą populacji, z której pochodzi. Czyli polega ona na tym, że ze względu na określone charakterystyki ( zmienne) strukturę populacji "narzuca się" próbie i do tej próby wybiera się kwoty jednostek reprezentujących poszczególne subpopulacje w proporcjach takich, jaki jest udział tych subpoppulacji w całej populacji. Często od ankieterów zależało, kogo wybierali do badania ( mieli np. znaleźć 30 kobiet z wykształceniem wyższym, 40 facetów z wykształceniem podstawowym. Wybierali wówczas osoby przyjaźnie wyglądające itp.)

Wybór kwotowy można rozpatrywać jako 2etapowy, nieprobalistyczny wybór próby, w którym pierwszy etap obejmuje określenie kontrolnych charakterystyk populacji i grup ( kwoty) elementów populacji odpowiadających strukturze zbiorowości, a drugi etap- podział kwot miedzy ankieterów, którzy dokonują doboru jednostek albo wdg uznania w obrębie ściśle określonych kwot, albo wdg ustalonego klucza mającego zapewnić reprezentatywność wszystkich grup respondentów.

Zalety wyboru kwotowego:

- niewielkim kosztem pozwala na uzyskanie reprezentatywnej próby ( ze względu na wyróżnione cechy kontrolne)

UMOŻLIWIA WYKORZYSTANIE INFORMACJI SPOZA PRÓBY O CECHACH Badanej populacji

Wady:

- nie sposób uwzględnić wszystkich istotnych dla celu badania charakterystyk populacji

- mogą wystąpić błędy wyboru jednostek do próby, wówczas, gdy o włączeniu danje jednostki do próby kwotowej decyduje subiektywna decyzja ankietera

- metoda ta nie pozwala na szacowanie błędu próbkowania a więc błędu statystycznego, jaki powstaje w związku z poddaniem badaniu kwotowej próby jednostek zamiast całej populacji.

Jest to najbardziej efektywna technika wśród badań nielosowych. O jego przydatności i efektywności w konkretnym badaniu rozstrzyga: cel badania i stopień wiedzy badacza o populacji.

d)kula śnieżna- istota polega na tym, że wybrana początkowo mała liczebnie grupa respondentów zostaje poddana badaniu i każdy członek tej grupy określa ( polce) inne jednostki należące do populacji. Przydatna jest ta metoda wtedy, gdy nie ma dobrego operatu losowego, lub wtedy gdy nie prowadzi się rejestru urzędowego np. mniejszości narodowe.

2. Techniki losowego wyboru próby Przez losowy dobór próby rozumie się taki sposób pobierania próby z badanej populacji, który spełnia 2 warunki:

a) każda jednostka populacji ma dodatnie i znane prawdopodobieństwo dostania się do próby ( odnosi się to sytuacji wyboru indywidualnych jednostek badania każdego populacji)

b) dla każdego zespołu jednostek populacji można ustalić prawdopodobieństwo tego, że w całości znajdzie się on w próbie ( losuje się zespoły jednostek)

Nie wymaga się, aby prawdopodobieństwo dostania się do próby dla każdej jednostki populacji było jednakowe. Gdyby natomiast jednostki losowania były równocześnie jednostkami badania, wówczas trudno by…oby uzasadnić przydzielenie im różnych prawdopodobieństw, odnosi się to zwłaszcza do badań opinii publicznej i badań postaw wyborczych ( każdy głos waży tyle samo)

Procedura wyboru próby - sukcesy Instytutu Gallupa.

Przypadek prawie bezbłędnej prognozy wyniku wyborów do Kongresu USA z 2002 r. sporządzonej przez Instytut Gallupa. Źródłem tego sukcesu była procedura doboru próby.

Ogólne informacje:

  • Głosowano na kandydatów do Kongresu ze swojego okręgu (łącznie było ich 435)
  • Ankietowano telefonicznie przez 4 dni, zakończono 2 dni przed wyborami
  • Próba wynosiła 1221 osób
  • Selekcji respondentów dokonano na podstawie mechanizmu losowania numerów telef. RDD (Random Digit Dialing)

Jak działa RDD?

  1. Numer kierunkowy składa się z 6 cyfr, pierwsze 3 identyfikują obszar kraju.
  2. Następnie losowane są numery kierunkowe, z założeniem, że z większym prawdopodobieństwem losowane są kierunkowe obejmujące obszar z większą liczbą telefonów w gosp. domowych
  3. Każdy numer kierunkowy uzupełniany jest o 4 losowo wybrane cyfry tworząc 10 cyfrowy numer abonenta
  4. Dzięki temu do próby dostają się również numery zastrzeżone.

Co Gallup zrobił dalej?

  • Wylosowano próbę 1221 osób, nieco zweryfikowaną o cechy demograficzne (płeć, rasę, wiek)
  • Zaczęto dzwonić - na początku pytając o prawa wyborcze, zarejestrowanie na listach wyborczych i czy zamierzają głosować. Po tej części odpadło 161 osób, którym zadano kilka pytań demograficznych.
  • Pozostałym 1061 osobom zaczęto zadawać pytania, które zostały tak zaprojektowane, aby sprawdzić pośrednio (indirectly estimate) czy rzeczywiście pójdą głosować.
  • Wśród tych pytań jest sprawdzana znajomość respodnenta na temat: lokalu wyborczego, zainteresowanie problematyka wyborcza, społeczną, polityczną, a także pytanie, na kogo głosował ostatnio.
  • Po zakończeniu wywiadów, każdemu respondentowi przypisano liczbę punktów, odzwierciedlająca jego szanse na wzięcie udziału w wyborach
  • Respondentów niepewnych (likely nonvoters) odrzucono i pozostawiono jedynie 715 prawdopodobnych uczestników wyborów (likely voters)
  • Następnie próbę 715 osób podzielono jeszcze na 3 grupy:
    1. I - najwyższe prawdopodobieństwo udziału w wyborach
    2. II - wysokie i niskie prawd. udziału w wyborach
    3. III - małe prawdopodobieństwo udziału w wyborach
  • Osoby z grupy I uzyskały pełną wagę w ostatecznej próbie, opinie z grupy II zostały trochę rozproszone (diluted somewhat), a grupa II nie była w ogóle brana pod uwagę.
  • Ostatnim elementem badania była analiza pytania o preferencje wyborcze W ten sposób otrzymano wyniki: 51% popierających Republikanów, 45% Demokratów, 4% niezdecydowanych. Osiągnięto rzadko spotkaną precyzję (rzeczywiste wyniki 51,7% Repub. i 45% Demok. ), mimo że w wyborach wzięło udział 75 mln Amerykanów, a próba stanowiła jedynie 1/100 promila populacji.

Procedura wyboru próby - sukcesy Instytutu Gallupa (źródło: How Polls are conducted)

Instytut Gallupa prowadził badania w USA na zaufaniem Amerykanów do sondaży. Okazało się, że ludzie, że sondaże mogą być pomocne w przewidywaniu wyników wyborów albo mierzeniu różnych aspektów opinii publicznej - natomiast respondenci podchodzili sceptycznie do podstaw badań w doborze odpowiedniej próby. Większość nawet twierdziła, że 1500-2000 próby (większe niż te "narodowe") nie mogą reprezentować opinii wszystkich Amerykanów.

Podstawowym celem badania jest to, ażeby uzyskać taki jak najbliższy wynik sytuacji, gdybyśmy przepytali każdą jednostkę. Podstawową zasadę stanowi tu równe prawdopodobieństwo wyboru, co oznacza, że każdy To jest przyczynkiem do sukcesu badań IG.

Najwcześniejsze ankiety były prowadzone "po domach" - praktycznie przez 50 lat (1935-1985). 12 sondaży prezydenckich tym czasie było dokładnych poniżej 3% błędu.

1986 - liczba telefonów telefonów na dom w USA jest już wystarczająca, by prowadzić takie badania (obecnie 95% to badania telefoniczne!).

etapy doboru próby przez IG:

  • identyfikacja i opis populacji jaka ma być reprezentowana w danym sondażu (np. w narodowych ankietach o wyborach, sprawach socjo. i ekonomicznych są to "national adults" - do 18 roku zycia + żyjący w gospodarstwie z telefonem). Tu nie bierze się pod wzgląd np. studentów z akademików, żołnierzy, więźniów - to kompromis jaki musi przyjąć IG.
  • następnie jest wybierana albo tworzona metoda, która pozwala na dobranie grupy losowo i tu używa się RDD (random digit dialing), komputer tworzy listę wszelkich możliwych numerów w USA i z tego bierze się próbę. Jest to istotne, bo 30% telefonów w USA nie jest zapisanych w książkach telefonicznych. Oczywiście mogliby dobierać z książek tel. (co 38 numer z książki), ale miałoby to znaczny wpływ na próbę Grupa 1000 osób wystarcza by określić opinie 187 mln Amerykanów, dzieje się tak dzieki losowemu próbkowaniu. Oczywiście wiadomo, że wraz ze wzrostem próby uzyskałoby się ciut lepsze wyniki, ale generalnie nie ma to sensu ;). Zachowane zostaje 3% błędu i tak. np. 2000 próba to podwójny koszt, a tylko 1% wzrost dokładności!