Globalizacja  skrypt z wykładu MSU Socjologia UG

Wykład I (08.10.2009)

XIX w. to pewien paradoks. Nasza wiedza albo jest nieadekwatna, albo brakuje nam szóstego zmysłu do przewidywania zjawisk społecznych (np. kryzys gospodarczy - nie został przewidziany). Gospodarka jest w stanie "pacjenta na kroplówce".

Nastąpiły zmiany, których nie byliśmy w stanie przewidzieć. Musimy ciągle się uczyć i nie mamy pewności dotyczącej jutra. Człowiek ciągle poddawany jest próbom.

Rewolucja naukowo - techniczna również spowodowała pewien nowy klimat globalizacji. Dokonało się przejście z okresu pewności do okresu niepewności. Upadek komunizmu oraz data 11.10.2001 to dwie pozostałe (prócz rewolucji naukowo - technicznej) kwestie połączone stricte z globalizacją. Zmiany ogniskują się wokół globalizacji.

Samo pojęcie globalizacji jest pojęciem wieloznacznym. Społeczeństwo współczesne to społeczeństwo planetarne, które stoi na granicy wielkiej rewolucji. Świat wymaga nowego ładu, który trzeba dogłębnie przemyśleć. Przejście od gospodarki pracy i kapitału do ekonomii wiedzy o kapitału niematerialnego.

Aspekty, które mają wpływ na zmiany globalizacyjne:

  1. Rewolucja w mikroelektronice, telekomunikacji, informatyce i rozstrzygająca rola kapitału intelektualnego.
  2. Zmiany funkcjonowania rynku w wyniku procesu globalizacji, które umożliwiają rozwój swobodnej alokacji kapitału i innych zasobów poza granicami państwa.
  3. Upadek Muru Berlińskiego i likwidacja zimno - wojennego ładu politycznego w konsekwencji doprowadziło do sytuacji, że kapitalizm utracił głównego kontrahenta, którego istnienie wpłynęło wcześniej na gospodarkę światową i itninie samego kapitalizmu.

Efekty synergiczne - ww. aspekty powodują całą serię zmian, które się z nimi wiążą (np. szybsze przesyłanie danych)

Ad.1 powoduje to rozwój korporacji, a w konsekwencji powstanie globalnego rynku; rozwój rozpoczął się na zachodzie, który miał wpływ na upadek komunizmu (informatyka niszczy komunizm); upadek komunizmu wiąże się z rozwojem globalizacji (komunizm wpływał na kapitalizm: kapitalizm bał się komunizmu, dziś nie ma konkurenta)

Zmiany, które następują nie są ciągłe obecnie, jedyną stałą rzeczą jest zmiana. Wiedza, którą zdobywamy może stać się nieprzydatna ze względu na ciągłą zmianę. W społeczeństwie ryzyka ryzyko rośnie w sposób niewyobrażalny. W warunkach niepewności we wszelkich dziedzinach - gospodarce, technologii, życiu codziennym, trzeba kalkulować szanse i zagrożenia. Nie ma jednoznacznych alternatyw i zależnością, których nie da się opanować przy użyciu dawnych instrumentów. Mamy coraz mniejsze możliwości udzielenia jednoznacznej dopowiedzi na stojące wyzwania. Ta ambiwalencja jest główną osią społecznego ryzyka (U. Beck).

W dobie globalizacji generalnym wymogiem zachowań zbiorowych i indywidualnych staje się elastyczność. Są nowe wyzwania - np. zmiany globalizacji podmyły tradycyjne i hierarchiczne struktury organizacyjne, które były ważne w epoce industrialnej i wciąż dominujące w praktyce, ale nie przydatne w czasach, które wymagają elastyczności i kreatywności na każdym szczeblu życia ekonomicznego i społecznego.

Człowiek ma ograniczone zdolności do przystosowania się do zmian.

J. Surowiecki istotę globalnej gospodarki są innowacje zastępujące tradycję. Przyszłość zastępuje przeszłość. Liczy się tylko to, co się pojawi, a to nadejdzie wtedy, gdy to co mamy zostanie wywrócone do góry nogami. System ten sprzyja innowacyjności to jest jednak trudnym miejscem do życia, bo ludzie wolę mieć pewność co do przyszłości niż żyć w niepewności.

Otoczenie zewnętrzne człowieka nagradza chęć zmian i mobilność, mniej ceni lojalność a zwłaszcza stałość.

Wykłady na temat globalizacji