Globalizacja  skrypt z wykładu MSU Socjologia UG

Wykład VII (3.12.2009)

W gospodarce wiodąca rola korporacji w procesie globalizacji. Korzysta się z rozwoju informatyki i kapitału intelektualnego.

Monopsoniczna przewaga - ten, który kontroluje dostawców ma przewagę, bo decyduje o cenach.

Outsourcing, wymuszanie dostaw na czas, zero Stock and delivery on time, to powoduje powstanie pracowników Just In time ? elastyczny rynek pracy. Praca na zlecenie. Nowy sposób zarządzania to tzw. trójlistna koniczyna (czyli pracownicy o najwyższych kompetencjach, pracownicy zwykli oraz osoby zatrudniane tylko pod zlecenia - od siebie to dodałem)

J. Staniszkis "Władza globalizacji" - zwraca uwagę na skutki podporządkowania gospodarek tym globalnym gospodarkom - najbardziej rozwiniętym racjonalnie. One wymuszają przystosowanie tych niedojrzałych gospodarek, a to prowadzi do niekorzystnych zjawisk - przedwczesna dezindustrializacja. Pojawiają się po prostu procesy, niedostosowane do aktualnego stadium rozwoju kraju.

Korporacje to globalizatory przemian - ekonom. Społ. itp., ponieważ to wynika z ich aktualnej polityki. Mają siłę by narzucać wizję rozwoju krajom mniej rozwiniętym, bo wykorzystują informatykę i tworzą filie na całym świecie - alokacja i optymalizacja zasobów na świecie.

Proces eksterytorializacji własności kapitału korporacji - poprzez wykup przedsiębiorstw i akcji, rozwój inwestycji bezpośrednich w wielu krajach Zmiana systemu produkcji i zmiana zaopatrzenia, uelastycznienie rynku płac i dostaw w systemie Just In time.

Będąc podmiotami przenoszenia kapitału korporacje doprowadzają do działania globalizacyjnej zasady równania w dół w zakresie podatków i regulacji, co wpływa na osłabienie państw i spadek suwerenności ich polityki.

Stają się głównymi podmiotami, wspieranymi przez rynek kapitałowy, narzuciły procesom gospodarczym mikroekonomiczny charakter, a więc podporządkowały go wymogom zysku i konkurencji.

Wykorzystując przewagę konkurencyjną i siłę monopolisty, narzuciły system stopniowego przekształcania się przedsiębiorstw w podwykonawców i poddostawców - w ten sposób utworzył się cykl hierarchii, kto rządzi w zglobalizowanym świecie (te małe przedsiębiorstwa mogą być podwykonawcami lub mogą szukać niszy, którymi korporacje się nie interesują).

Reaktywowanie integracji pionowej - Firmy globalne narzucają formy współpracy.

Wiele dużych korporacji zmieniło model funkcjonowania. Zlecają wykonywanie pewnych części, zaś same jedynie organizują produkcję i wymyślają produkt. Na małe firmy przerzuciło się ryzyko, związane ze zmiennością rynku. To daje korporacjom przewagę w efektywności. Integracja pionowa może ułatwiać ograniczanie kosztów.

Taka integracja tylko przyspiesza podział na ponadnarodowe korporacje i poddostawców.
Firmy poddostawcze zostały skazane na bierną konkurencję.

Podziały konkurencji wg Pareto:

  • bierna i pasywna - przyjmowanie układu cen rynkowych jako dany z góry niezależnie od postępowania danej jednostki taka konkurencja może być konkurencją rynku doskonałego, gdzie rynek tak naprawdę ustala cenę. Małe firmy nie mają dziś możliwości ustalania cen. Jedyne co mogą to obniżać swoje koszty by konkurować o globalnego klienta - korporację
    • .
  • czynna i aktywna - tu firma świadomie próbuje kształtować cenę by sytuacja była dla niej najkorzystniejsza, sytuacja ta jest charakterystyczna dla rynku niedoskonałego. Oddziałuje się na cenę. Nie rynek, a firmy globalne ustalają ceny i oddziałują na popyt. Poddostawcom pozostaje bierna konkurencja - cena narzucona z góry.

Tak naprawdę kreatorami gospodarek są korporacje, a nie niewidzialna ręka rynku.

"Turbokapitalizm" - książka ...

Zwycięzcy pełnią funkcje zarządcze, kontrolne, a przegrani mogą zadowolić się np. linią montażową. Dziś konkurencja dotyczy mobilizacji kapitału intelektualnego do odkrywania nowych rzeczy szybciej niż inni.

Taktyki korporacji (dotyczą państw bez zasobów np. Polska gdzie nie było marketów)

- przejmowanie marketów, telekomunikacji

Bergsten przewidywał, że gospodarka produkuje dla 1 rynku z 1 walutą.

Nadwyżki produkcji doprowadziły do narodzin pieniądza, doszło do wymiany towarowo-pieniężnej. Rynki stale się poszerzały. Granice państw utrudniały przepływ. Współcześnie następuje uwolnienie alokacji rynkowej od barier granicznych.

Globalizacja miała swoje stadia, tworzy konwersję systemową. Dawny system jest dziś podsystemem.
G. Therbau - nakreślił wizję rozwoju globalizacji w podziale na 6 fal

  1. proces rozszerzania się religii uniwersalizujących życie społeczeństwa
  2. związana z odkryciami geograficznymi w XV w, podbój kolonialny
  3. dążenie do ekspansji państw między UK a Francją a ich sojusznikami
  4. rozwój telegrafii, kolei żelaznej, połowa XIX w, okres I i II Wojny ŚW jest określany jako DEGLOBALIZACJA nawrót do nacjonalizmów a odwrót od globalizacji
  5. po zakończeniu II W ŚW
  6. obecna fala, która rozpoczęła się w połowie lat 80-tych

Wykłady na temat globalizacji