INSTYTUCJE KULTURY W ŚRODOWISKU LOKALNYM

BIBLIOTEKI I ICH ROLA W UPOWSZECHNIANIU KULTURY

  1. Liczba bibliotek:
    1995 - 9 tysięcy 500 bibliotek w tym na wsi: 6 tysięcy 400
    2000 - 8 tysięcy 900 bibliotek w tym na wsi 5 tysięcy 900
    2001 - 8 tysięcy 800 bibliotek w tym na wsi 5 tysięcy 900
    2002 - 8 tysięcy 800 bibliotek w tym na wsi 5 tysięcy 800
  2. Liczba punktów bibliotecznych: (tzw. oddział biblioteki, najczęściej na wsi):
    1995 - 4 tysiące 400 punktów w tym na wsi 3 tysiące 400
    2000 - 2 tysiące 500 punktów w tym na wsi 1 tysiąc 700
    2001 - 2 tysiące 200 punktów w tym na wsi 1 tysiąc 500v 2002 - 2 tysiące punktów w tym na wsi 1 tysiąc 400
  3. Księgozbiór w bibliotekach (liczba woluminów):
    1995 - 137 mln woluminów w tym 59 mln na wsi
    2000 - 136 mln woluminów w tym 56 mln na wsi
    2001 - 135 mln woluminów w tym 57 mln na wsi
    2002 - 135 mln woluminów w tym 56 mln na wsi
  4. Wypożyczenia:
    1995 - 157 mln woluminów (książek) w tym 45 mln na wsi
    2000 - 148 mln woluminów (książek) w tym 40 mln na wsi
    2001 - 146 mln woluminów (książek) w tym 40 mln na wsi
    2002 - 149 mln woluminów (książek) w tym 40 mln na wsi
  5. Wypożyczenia na jednego czytelnika:
    1995 - 22 książki na 1 osobę w mieście / 22 książki na 1 osobę na wsi
    2000 - 19 książek na 1 osobę w mieście / 21 książek na 1 osobę na wsi
  6. Ilość czytelników na 1000 mieszkańców:
    2002 - Podlaskie 164 osoby / 1000 zarejestrowanych w bibliotekach
    Pomorskie 175 osób /
    Kujawsko-pomorskie 182 osoby /
    Mazowieckie 173 osoby /
    Dolnośląskie 225 osób /
Biblioteka [gr - składnica] jest instytucją społeczną, która gromadzi, opracowuje, przekazuje i udostępnia materiały biblioteczne oraz informuje o materiałach bibliotecznych swoich i obcych.

Słowo to ulegało przemianom i poszerzało swoje znaczenia. Znaczenia słowa biblioteka to:

  1. szafa do przechowywania księgozbiorów
  2. pojedynczy lokal, kompleks pomieszczeń lub budynek
  3. księgozbiór prowadzony i przechowywany przez osoby fizyczne lub prawne
  4. zbiór programów komputerowych dla danego typu komputera
  5. instytucja, organizacja lub zakład, która … [patrz definicja wyżej]
  6. seria wydawnicza obejmująca w formie zewnętrznej dzieła naukowa lub inne - seria wydawnicza

Co się składa na bibliotekę:

  1. przygotowani ludzie (oddzielny zawód - bibliotekarze)
  2. materiały biblioteczne
  3. przygotowany lokal
  4. użytkownicy
  5. organizacja pracy bibliotekarzy

Bibliotekoznawstwo - dyscyplina naukowa, zajmująca się teoretycznymi i praktycznymi problemami działań bibliotek.

Współcześnie bibliotekoznawstwo traktuje bibliotekę jako centrum kultury, informacji i komunikacji społecznej. Samo traktowane jest jako nauka społeczna lub nauka kompleksowa.

Zadania bibliotek:

  1. oddziaływanie na rozwój kultury społeczeństwa i kształtowanie jego świadomości społecznej
  2. pomaganie ludziom w indywidualnym rozwoju i samorealizacji
  3. pomoc w uczeniu się, wychowywaniu i nauczaniu
  4. zaspokajanie potrze praktycznych wszystkich zawodów (np. biblioteki medyczne czy prawnicze)
  5. obsługa nauki, techniki i gospodarki
  6. przechowywanie i udostępnianie dorobku naukowego ludzkości
  7. gromadzenie bieżącego dorobku (np. biblioteki otrzymują egzemplarze obowiązkowe)

Podział bibliotek:

  1. ogólne
  2. specjalistyczne
  1. publiczne
  2. szkolne
  3. specjalistyczne
  4. naukowe

Budynki bibliotek:

- pierwsze projekty powstały w wieku XIX
- wcześniej były to duże pomieszczenia (np. klasztor na Monte Cassino)
- w renesansie i baroku książki przechowywano w dużych salach w szafach. Papier był wówczas słabszy bo był lżejszy
- prócz książek gromadzono inne rzeczy, takie jak: mapy i globusy
- 1816 rok - ukazała się książka dotycząca projektowania bibliotek publicznych. Powstała zasada trójdzielności, która mówiła o tym, że w bibliotece muszą być:
   - pomieszczenie na książki
   - pomieszczenie dla czytelników
   - pomieszczenie dla bibliotekarzy
- w latach 30 XIX wieku budownictwo bibliotek polegało na kilku kanonach, które obowiązują do dziś:

• drogi bibliotekarza i czytelnika nie mogą się krzyżować
• potrójna dostępność magazynu
• jeden poziom usytuowania agend biblioteki
• budynek umożliwia dobudowę
- prócz ww. istnieją jeszcze zasady dzisiejsze:
• dopuszczalne obciążenie stropów to 500-100 kg/m2
• dopuszczalna wysokość kondygnacji
• na jednego czytelnika przypada 1,5m2 powierzchni w czytelni
• budynek w kształcie litery T lub L / maksymalnie 4 kondygnacje
• odległość od domu większości czytelników to nie więcej niż 1 km
• współpraca z innymi instytucjami • ochrona zbiorów

Ochrona zbiorów:

  1. papier przechowuje się w temperaturze 1-3 st C
  2. papier przechowuje się w wilgotności 60 - 50%
  3. ochrona przed słońcem i kurzem
  4. ochrona przed mikroorganizmami, bakteriami i grzybami
  5. ochrona przed owadami (np. żywiak, który niszczy grzbiety książek, rybik akrylowy - który żywi się celulozom)
  6. ochrona przed myszami
  7. podejmuje się również odkażanie książek w komorach gazowych

Opracowywanie zbiorów:

a) formalne (katalogi alfabetyczne - katalog główny + odsyłacze)
b) rzeczowe (katalogi tematyczne i katalogi ujściowe)

Klasyfikacja zbiorów bibliotecznych:

a) dziesiętna (M. Dełeja) - np. od 000 do 100 to religia, itd…
b) kongresu biblioteki brytyjskiej - alfabet łaciński - ABC…
c) uniwersalna klasyfikacja dziesiętna - 10 klas główny od 0 do 9 + podrozdziały

Formy udostępniania zbiorów:

a) bezpośrednio w bibliotece
b) pośrednio w domu

Czytelnie powstały w XIX wieku. Pierwsze w 1859 roku w Anglii. Istnieją czytelnie:

a) ogólne - dla ogółu
b) specjalne - np. biblioteka naukowa dla studentów i dla pracowników naukowych
c) zbiorów specjalnych - np. rękopisy, starodruki, mapy, przewodniki

Działalność bibliotek:

- praca naukowa - np. biblioteki naukowe do których zaliczamy: Bibliotekę Narodową w Warszawie, biblioteki szkół wyższych, biblioteki PANowskie praz biblioteki instytutów naukowo-badawczych. Prace naukowe podejmowane w tych bibliotekach to: prace badawcze, prace usługowo-badawcze, robienie katalogów, opracowanie rzeczowe zbiorów
- działalność wydawnicza
- współpraca z otoczeniemv - świadczenie usług

INSTYTUCJE KULTURY W ŚRODOWISKU LOKALNYM - tematy prac